Terug naar vorige pagina

Wet zorg en dwang

Na een jaar van implementatie raken we dit jaar steeds beter bekend met de Wet zorg en dwang. Hoewel we de evaluaties nog niet altijd strikt volgens de periodiek van het stappenplan uitvoeren, is dit jaar veel aandacht uitgegaan naar het op orde krijgen van de registratie en naar het vergroten van de bewustwording op het gebied van onvrijwillige zorg.

De wet die bedoeld is om tot vrijheidsvergroting en meer explicitering van vrijheidsbeperking te komen, is qua intentie goed. Operationeel is het voor onze professionals zeer bewerkelijk en tijdrovend. Dit geldt in veel gevallen ook voor cliënten en vertegenwoordigers. De organisatie en uitvoering van de evaluaties volgens stappenplan komen grotendeels neer op onze gedragsdeskundigen die al schaars zijn. Het vertrek van een orthopedagoog-generalist en een niet ingevulde vacature maakt ook dat er druk wordt ervaren bij de AVG-artsen die gezamenlijk uitvoering geven aan de taak van Wzd-functionaris.

Maandelijks komt de werkgroep Wzd bij elkaar om ontwikkelingen in de reparatiewet te volgen en om casuïstiek te bespreken. Ook nemen we deel aan het regionale overleg waarin goede afspraken zijn gemaakt over uitwisseling van externe deskundigheid. Vanuit de Raphaëlstichting wordt veel externe deskundigheid ingeschakeld. Over de kwaliteit hiervan is men zeer positief. In een aantal casussen hebben we goede feedback kunnen geven waar men echt iets aan had.

Intern hebben we het scholingsaanbod aangepast. De scholing Wzd is inmiddels onderdeel van het opleidingsjaarplan van alle instellingen. Naast de verplichte scholing voor alle persoonlijk begeleiders en gedragsdeskundigen wordt er in de teams aandacht besteed aan bewustwording door o.a. gebruik te maken van de hulpmiddelen van Vilans zoals de Wzd-wijzer en het Strokenspel. Ook hangt op veel plaatsen de Wzd-kalender.
Daarnaast is onvrijwillige zorg een vast agendapunt tijdens de zorgplanbesprekingen. Tijdens de evaluaties en andere cliëntbesprekingen wordt voortdurend aandacht besteed aan onvrijwillige zorg en aan mogelijkheden die kunnen leiden tot afbouw van bestaande maatregelen.
Dat maakt dat persoonlijk begeleiders steeds meer bewust bezig zijn met het onderwerp. Ook zien we dat andere medewerkers vaker vragen stellen over hun handelen en het voorkomen van toepassen van onvrijwillige zorg. Dit heeft ertoe geleid dat verschillende maatregelen afgebouwd zijn.

Voorbeelden

  • Een cliënt die psychofarmaca kreeg, omdat hij agressie vertoonde bij teleurstellingen. Er is ingezet op het inzichtelijk maken van zijn emoties middels gebruik van de emotiemeter (signaleringsplan). Ook zijn alternatieven geboden voor het reguleren van zijn spanning. Dit heeft de bewoner inzicht gegeven in wat hij kan doen bij opkomende boosheid, zodat hij minder snel agressief gedrag vertoont. Ook is het team begeleid op beter signaleren en hanteren van de emotiemeter. Daarnaast is expliciet gemaakt hoe medewerkers kunnen handelen bij het brengen van slecht nieuws om extra spanning te voorkomen. Dit heeft geleid tot afbouw van de medicatie.
  • Ook is er een andere bewoner gestopt met psychofarmaca waardoor hij ruim 30 kilo is afgevallen en ’s nachts niet meer in zijn bed plast.
  • Lees hier het verhaal van: Bewoner Hedde van Midgard

Analyse
Omdat we voor 2021 nog niet over de mogelijkheid beschikten om de juiste informatie uit het systeem te halen, analyseren we de gegevens die in 2021 aangeleverd zijn aan de IGJ. Dit betreft een overzicht van maatregelen in de eerste helft en tweede helft van 2021 die wij met elkaar vergelijken.
In het overzicht van het totaal aantal registraties per organisatieonderdeel zien we in de tweede helft van 2021 een stijging van vijftien. Dit geeft een vertekend beeld, omdat we tegelijkertijd zien dat het aantal registraties van geplande onvrijwillige zorg is afgenomen.
De stijging in de tweede helft wordt verklaard door de registraties van het aantal structureel ongeplande maatregelen. Deze stijging heeft ermee te maken dat wij bij het doorgegeven van de registraties over de eerste helft van 2021 merkten dat er nauwelijks geregistreerd werd als er een maatregel werd toegepast die structureel ongepland is. Dit heeft aanleiding gegeven om aandacht te besteden aan het registeren van de maatregelen die niet gepland zijn. Dit leidde ertoe dat het aantal in de tweede helft van 2021 is gestegen. Met name bij Midgard is deze stijging opvallend en zien we de effecten daarvan. We verwachten dat deze stijging zich in 2022 verder doorzet en ook bij de andere instellingen nog plaats gaat vinden.
Het aantal structureel geplande maatregelen is met zes maatregelen afgenomen. Helaas zijn er in de tweede helft van 2021 wel acht cliënten meer waarvoor het toepassen van onvrijwillige zorg op dit moment noodzakelijk blijkt.

Grafiek 1 (klik op grafiek voor vergroting)

Grafiek 2 (klik op grafiek voor vergroting)

Grafiek 3 (klik op grafiek voor vergroting)

Verhaal uit de praktijk… met goede afloop.
In 2007 werd een mevrouw op Breidablick opgenomen met niet aangeboren hersenletsel, forse geheugen- en gedragsproblematiek. Zij wilde niet op Breidablick wonen en liep voortdurend weg. Hierdoor ontstonden er gevaarlijke situaties. Zo raakte zij de weg kwijt, werd gevonden midden op een drukke weg of belandde in de sloot.
De vrijheidsbeperkende maatregel die werd afgesproken en werd opgelegd, was dat de voordeur van de woning op slot ging en dat mevrouw alleen onder begeleiding naar buiten mocht. Desondanks wist zij nog wel eens te ontsnappen op momenten dat de begeleiding net niet goed genoeg oplette. Als mevrouw werd verhinderd om naar buiten te gaan, ontstond er verbale en fysieke agressie, waardoor zij gefixeerd moest worden om schade aan medewerkers en zichzelf te voorkomen.

In de 15 jaar dat mevrouw nu op Breidablick woont, is er steeds meer vertrouwen gekomen tussen mevrouw en de begeleiders. Het team weet hoe mevrouw het beste aangesproken kan worden. Dit voorkomt escalaties. Ook heeft mevrouw een proces doorgemaakt in het omgaan met wat haar is overkomen en haar verdriet en frustratie.
De deur werd steeds vaker opengelaten en mevrouw bleef dan uit zichzelf op de woongroep.

In 2021 hebben we met elkaar het besluit genomen dat de maatregel van de gesloten voordeur wordt opgeheven. Mevrouw gaat nog wel altijd met begeleiding naar buiten, maar dat vindt zij prima. Zij krijgt de vrijheid om in haar eigen tempo van en naar het woonhuis en de werkplaats te gaan.

 

Terug naar vorige pagina