Terug naar vorige pagina

Langetermijn Infectiepreventie-/coronabeleid van de Raphaëlstichting

30 augustus 2022 (een werkdocument-versie 05)

Ga er maar aan staan, een langetermijn infectiebeleid neerzetten voor zoiets grilligs als een virus. Na twee jaar coronapandemie weet iedereen hoe snel het strijdveld kan veranderen, en dus ook de benodigde aanpak. En toch moet ook de Raphaëlstichting zich voorbereiden op nieuwe infecties in de toekomst, en meer specifiek op een volgende golf van de coronapandemie in het najaar 2022 en daarmee ook op een mogelijk worst-case scenario’s zoals een fase 3.

Dit langetermijnbeleid is gericht op infectiepreventie in het algemeen en daarbinnen (nu nog) specifiek op corona. Het geeft inzage in de preventie- crisisorganisatie, wat wij belangrijk vinden en waarop wij voorbereid moeten zijn en hoe we dat gaan doen.

Doel: Uiterlijk 1 november 2022 hebben wij de huidige infectiepreventie-organisatie toekomstbestendig gemaakt door:
– concrete uitwerking van ‘wat als scenario’s’ in nieuwe corona afspraken en
– concrete voorbereidingen en uitwerkingen daarvan op de verschillende instellingen.
Actie: Corona-Preventie-Team + Impactteams

Welke toekomstscenario’s zijn er?
Het coronavirus is grillig en kan zich komende jaren verschillende kanten op ontwikkelen. Hieronder een overzicht van de vijf scenario’s die landelijk gehanteerd worden door beleidsmakers en crisis-organsaties.


In de afgelopen twee jaar hebben wij veel inventiviteit aan de dag gelegd bij het anticiperen en omgaan met het coronavirus en de landelijke maatregelen die daaruit voortkwamen. Samen met de leden van van de cliëntenraden en ondernemingsraden (op stichtingsniveau en locatieniveau) is in een frequente dialoog samengewerkt aan het vormgeven van beleid en richtlijnen. We hebben hierbij dingen goed gedaan en fouten gemaakt.
De volgende leidende principes gaven ons houvast, en gaven richting aan onze keuzes en ons handelen:
a) Gewone leven cliënten gaat door: Het gewone leven van cliënten gaat zoveel als mogelijk door. Ook het gemeenschapsleven op de locatie, gaat zoveel als mogelijk gewoon door. Dit geldt voor alle bewoners, dagbesteders/deelnemers.
b) Wensen van cliënten zijn belangrijk: We blijven luisteren naar cliënten. Wat is voor hen belangrijk, wat staat voor hen op het spel? Hier houden we zoveel als mogelijk rekening mee.
c) Compliance: We volgen wet- en regelgeving en het advies van gezondheidsexperts (RIVM bijvoorbeeld).
d) Kaders: We werken vanuit centrale kaders voor de gehele organisatie.
e) Gezamenlijk maatwerk: De verschillende locaties vertalen zelf de centrale kaders naar maatwerk. Verwanten, cliënten en medewerkers worden betrokken bij individueel maatwerk. Afwijken van coronarichtlijnen in het belang van het welzijn van cliënt of medewerker mag, indien dit transparant en uitlegbaar is.
f) Verschillende opvattingen: Wij hebben oog en oor voor de verschillende opvattingen die er bij betrokkenen leven. De antroposofie inspireert ons om de verbinding met elkaar te blijven zoeken en over de verschillende opvattingen respectvol het gesprek te voeren (bijvoorbeeld in de vorm van een moreel beraad).
g) Communicatie: We leggen actief uit wat we waarom doen: zowel intern als extern. Communicatie aan cliënten is éénduidig en afgestemd op het begripsniveau van de cliënt, dit om verwarring en onrust te voorkomen.
h) Maatregelen zijn:
– Proportioneel (belang staat in verhouding tot de inbreuk, waarbij er een balans moet zijn tussen de fysieke gezondheid en veiligheid enerzijds en de psychische en sociaal-emotionele gezondheid van mensen anderzijds).
– Subsidiair (kiezen voor de minst belastende maatregel)
– Doeltreffend (maatregelen hebben zin, we passen geen symbolische maatregelen toe)
i) Kijken vooruit: We kijken vooruit: naar risico’s op korte en middellange termijn & doordenken steeds de implicaties daarvan.
j) Zijn flexibel: We zijn voorbereid om maatregelen op- en af te schalen (escalatie en normalisatie).
De coördinatie van de coronapreventie en crisisbeheersing is belegd bij:
a) Het Corona-Preventie/Crisis-Team van de Raphaëlstichting
b) De Impactteams op elke hoofdlocatie
De taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van deze teams zijn uitgewerkt in bijlage 1.

De behoefte en noodzaak is geuit om het huidige sterk medisch- en compliantperspectief in het Corona-Preventie-Team te verrijken met psychologische of gedragsdeskundige inzichten en ervaringen uit de aan de praktijk verbonden lijn. Een logische gedachte is dan ook om het Corona-Preventie-Team uit te breiden met een of twee andere disciplines.
Actie: Corona-Preventie-Team

Ongeacht het scenario (tabel 1, hierboven) of de fase (tabel 2, hieronder) waar wij ons in bevinden, willen wij de volgende onderwerpen in 2022 op gaan pakken:

a. Verzet en toepassen dwang bij testen of vaccineren cliënten
Er zijn cliënten die verzet tonen bij testen of vaccineren. Voor het testen of vaccineren van cliënten moet altijd toestemming worden gevraagd aan cliënt of diens wettelijk vertegenwoordiger. Maar ook als wel toestemming is gekregen van de wettelijk vertegenwoordiger, biedt dit geen soelaas als een wilsonbekwame cliënt zich verzet tegen een test of vaccinatie. In principe mag namelijk niemand getest of gevaccineerd worden tegen zijn/haar wil, omdat daarmee een ernstige inbreuk wordt gemaakt op de lichamelijk integriteit. Uitzondering hierop is als er sprake is van ernstig nadeel voor de cliënt zelf.

In de volgende notitie zijn handvatten uitgewerkt hoe om te gaan met: Verzet en toepassen dwang bij testen of vaccineren cliënten

Rondom het testen/vaccineren willen wij:
a) Verwanten meer betrekken (samen beslissen + feitelijke hulp)
b) Zorgen dat verpleegkundigen geen ‘boeman’ worden voor cliënten (speelt niet overal). Oplossing kan dan bijvoorbeeld zijn om niet de eigen cliënten prikken.
c) Randvoorwaarden verder professionaliseren (zorgen voor aanwezigheid juiste vertrouwde personen bv)
d) Kaders afspreken die kunnen helpen bij maatwerk
e) Infectiepreventie toevoegen aan het zorgplan, waar het maatwerk voor die cliënt staat beschreven: wel of niet testen en hoe? wel of geen vaccinaties? beleid bij het hebben van een infectie: wensen ten aanzien van de behandeling en wensen ten aanzien van richtlijnen volgen (bijv isolatie mogelijk?)
Actie: Impactteam locaties ism behandelkamers

b. Vitaliteit medewerkers en cliënten
Voorwaarden scheppen voor bevorderen vitaliteit medewerkers en cliënten op de locaties.
Hierbij kan voor medewerkers gedacht worden aan: gezond roosteren, niet 24/7 oproepbaar zijn, flexpool, periodiek evalueren, nazorg, infludo, gezonde leefstijl (sporten, voeding), coaching etc.. Een idee kan zijn aan medewerkers zelf te vragen waar zij behoefte aan hebben (bijvoorbeeld tijdens een medewerkerstevredenheidsonderzoek). Nog uitwerken… COR/OR bij betrekken. Actie: HR

Wij gaan er vanuit dat er goed aandacht is voor de gezondheid van cliënten en dat dit multidisciplinair geborgd is in de zorgcyclus. Aandacht voor de individuele vitaliteit van cliënten maakt hier onderdeel van uit.

c. Zelf vaccineren medewerkers
De afgelopen twee jaar bleek de GGD niet altijd in staat om snel medewerkers te vaccineren. Wij hebben onderzocht of de baten van een eigen vaccinatiestraat (sneller vaccineren medewerkers leidt tot minder uitval) opwegen tegen de kosten (inrichten eigen teststraat + administratieve rompslomp in koppeling met GGD).
Afgerond. De uitkomst van dit onderzoek (waarbij ook 6 andere zorgorganisaties zijn geraadpleegd) is dat een eigen vaccinatiestraat niet interessant is voor de Raphaëlstichting. De GGD is op dit moment voldoende op sterkte om te vaccineren.

d. Jobcarving
Meer hulptroepen mobiliseren door jobcarving, waardoor simpeler taken ook door derden kunnen worden uitgevoerd. Actie: HR

e. Infectiepreventie
Wanneer het mogelijk is willen wij het accent verbreden van corona naar infectiepreventie in het algemeen. Professionalisering van de infectiepreventie zou voorts kunnen door:
a) Inrichting centraal infectiepreventieteam Raphaëlstichtingbreed (= breder dan alleen corona, komt bij uitbraken van een infectie in actie door te coördineren en adviseren (in overleg met GGD)
b) Scholing verzorgen voor medewerkers tot infectiespecialist/adviseur voor deelnamen aan het centrale infectiepreventieteam (momenteel worden 6 medewerkers, vertegenwoordigd door alle grote locaties, opgeleid tot Infectie Preventie Adviseur (IPA) via Carebe4).
c) Verstevigen infectiepreventieteams op de locaties (uitwerking beleid op locatieniveau, uitvoering richtlijnen en maatwerk bepalen). Belangrijk dat aan dit team ook gedragsdeskundige en teamleider deelnemen
d) Auditeren op infectiepreventie
e) (digitale)Scholing organiseren over infectiepreventie en bijbehorende hygiënemaatregelen.
f) Bij het opzetten van de nieuwe infectiepreventiestructuur gebruik maken van expertise Vilans of SWIPEprotocol
g) Infectiepreventie (persoonlijke hygiëne) ook een plek geven in de individuele zorgplannen van cliënten.
Actie: Kwaliteitsdienst

f. Uitbreiden eigen testfaciliteiten
Op Scorlewald en Rozemarijn is ervaring opgedaan met het uitvoeren van eigen PCR-snel-testen. VGN en Actiz zijn bezig de mogelijkheden van deze tests ook bij andere laboratoria geregeld te krijgen, waardoor straks mogelijk ook andere locaties van de Raphaëlstichting zelf PCR-snel-testen kunnen afnemen.
Actie: Corona-Preventie-Team

g. Draagvlak voor maatregelen, desinformatie en misinformatie
Het eerder genoemde leidende principe e. gaat over het omgaan met verschillende opvattingen die medewerkers, verwanten of anderen kunnen hebben. Het komt ook voor dat medewerkers, vanuit hun eigen opvattingen, weigeren bepaalde maatregelen/afspraken na te leven (denk aan het dragen van een mondkapje). Dit werkt ondermijnend door op de verwachte effecten van de maatregelen en kan leiden tot (felle) discussies.

Het is goed om onderzoek te doen naar extra instrumenten die kunnen worden ingezet om het draagvlak voor maatregelen zo groot mogelijk te krijgen (denk hierbij bijvoorbeeld aan nog meer overleg met (C)CR of (C)OR, waarbij deze raden hun licht ook opsteken bij hun achterban; of aan inzetten op een goede onderlinge aanspreekcultuur bij handhaving van noodzakelijke maatregelen). Kennis van desinformatie en misinformatie, het verschil daartussen en hoe je daar het beste mee om kunt gaan, maakt hier ook deel van uit.

Gebleken is dat de 12 gehouden moreel beraden over corona als waardevol zijn ervaren door de deelnemers. Het bood ruimte om je te uiten, ervaringen te delen en nieuwe inzichten op te doen. Daarnaast gaf men aan het als prettig te ervaren om met elkaar, zonder oordeel, in gesprek te zijn. Het heeft een aantal overkoepelende vragen en thema’s vanuit de medewerkers opgeleverd, die meegenomen zijn naar het corona-preventie overleg. Dit heeft ondersteunend kunnen werken en heeft ook een bijdrage kunnen leveren aan de corona richtlijnen en beleid. Hiermee gaan wij door.
Actie: Corona-Preventie-Team

h. Bouwkundige adviezen meenemen bij nieuwbouw/verbouw/renovatie
Bij nieuwbouw, verbouw of renovatie wordt infectiepreventie meegenomen, zodat niet achteraf onnodige kosten gemaakt hoeven te worden om dit alsnog te realiseren. Denk hierbij bijvoorbeeld aan ventilatie, eigen sanitair indien mogelijk etc.
Actie: vastgoedmanager

Als de coronapandemie in fase 3 beland, is er sprake van een ernstige crisis en zullen er lastige beslissingen genomen moeten worden om de continuïteit van de zorg te waarborgen. Dit kan ertoe leiden dat de kwaliteit van zorg en ondersteuning moet worden teruggebracht tot een minimaal aanvaardbaar niveau.

Wat is fase 3?
In de COVID-19 pandemie zijn er drie fases van zorgverlening. Het fase 3 scenario kan de Raphaëlstichting op verschillende manieren raken, waardoor er vergaande besluiten moeten worden genomen over welke zorg nog wel en welke niet meer verleend kan worden.

Signaalwaarden voor fase 3
Onderstaande situaties duiden op fase 3.


Om ons voor te bereiden op crisiszorg zijn er een aantal acties nodig. Deze worden hieronder toegelicht:

a. Kwaliteitseisen minimale zorg
De minimale kwaliteitseisen zijn gestoeld op de basiselementen van kwaliteit van leven voor ieder mens ten tijde van een pandemie en aangevuld met een aantal elementen rekening houdend met de diversiteit van de mensen met een beperking:
a) Het zorgdragen voor zuurstof.
b) Zorgdragen voor voeding en vocht (rekening houdend met bijzonderheden).
c) Aanreiken/toedienen van medicatie.
d) Verpleegtechnische handelingen uitvoeren.
e) Assistentie bij toiletgang, incontinentie.
f) Lichamelijke verzorging.
g) Bieden van noodzakelijke dag- en nachtstructuur.
h) Bieden van basisveiligheid middels noodzakelijke nabijheid.
i) Risico’s uit Risico-inventarisatie ECD.
j) Aanvullingen in overleg met cliënt/verwant.

b. Gesprek over minimale zorg met cliënten en naasten
Doel in kaart brengen en vastleggen:

  • Hoe ziet de noodzakelijke/minimale zorg er per cliënt en vervolgens per woning uit?
  • In kaart hebben welke verwanten of mensen uit netwerk als hulptroepen kunnen worden ingezet op de locatie, of bereid zijn de eigen verwant tijdelijk in huis te nemen.
  • Mogelijk maken dat verwanten/netwerk ook kunnen helpen bij de zorg aan andere cliënten, dan hun eigen verwant.

Aangenomen dat:

  • Locaties reeds eigen crisisplannen hebben.
  • Woongroepen reeds werken met overdrachtsmappen/inwerkmappen op groepsniveau, zodat professionals (ook invallers van uitzendbureau of andere zorgorganisatie bijvoorbeeld) de groep kunnen draaien
  • Risico’s per cliënt al goed in het ECD staan.
  • Er ook in fase 3 altijd een professional aanwezig is op een woongroep (of te raadplegen), en inzet van verwanten/netwerk dus gaat over ondersteunende taken (in opdracht en onder verantwoordelijkheid van professional).

1. Coördinator/Woonhuisleider zorgt dat PB’ers:

  • a. Per cliënt de checklist basiszorg invullen.
  • b. PB’ers de checklist laat aanvullen/controleren door verwanten en vervolgens opslaat als document in het ECD.
  • c. PB’ers aan verwanten vragen of en zo ja hoe zij een rol kunnen spelen bij een crisis zoals fase 3 (alternatief is dit bijvoorbeeld op een verwantenavond te inventariseren). Belangrijk hierbij op te merken: er mag geen sprake zijn van dwang, verwanten móeten niks…

2. Coördinator/Woonhuisleider schrijft een crisisdraaiboek voor de eigen woning of woongroep. Dit crisisdraaiboek is ingedeeld per dagdeel (ochtend, middag, avond) en geeft zowel de invallende professional als de extra helpende handen van verwanten/netwerk of vrijwilligers houvast. Het crisisdraaiboek bevat tenminste:

  • a. Per woongroep: Wanneer (per dagdeel), Wie (welke cliënten), Hoe (op welke manier), Wat (welke noodzakelijke zorg) moeten ontvangen. Dit wordt gebaseerd op informatie uit de checklists basiszorg van cliënten.
  • b. Lijst beschikbare hulptroepen (naam, telefoonnummer, wanneer beschikbaar etc.)
  • c. Optioneel als van toegevoegde waarde: uitgewerkte looplijsten per dagdeel.

Actie: Coördinator/Woonhuisleider en Persoonlijk begeleiders

c. Lokale medische samenwerking
In het kader van lokale samenwerking is het belangrijk dat er afspraken worden gemaakt met de artsen en verpleging over hoe de medische zorg wordt gecontinueerd tijdens een crisisperiode en hoe dit wordt vastgelegd. En het is wenselijk dat noodplannen gedeeld worden met collega-organisaties én huisartsen zodat men tijdig met elkaar kan af stemmen en elkaar tijdig weet te vinden. Deze afstemming is zorgbreed, inclusief kleinschalige zorg en welzijnspartners. Actie: Artsen en Medische diensten

d. Concreet maken crisisplan (bezetting), hulptroepen en randvoorwaarden
a) Crisis-/prioriteitenplan van de locatie is concreet/operationeel (maatregelen en acties zijn aan de praktijk getoetst). Hierin is ook opgenomen wat de minimale bezetting is per cliëntgroep, uitgaande van de eerdergenoemde ‘kwaliteitseisen minimale zorg’. Houd hierbij rekening met jobcarving (welke taken kunnen ook door onervaren krachten gedaan worden).
b) Regelen en borgen dat impliciete afspraken met ‘noodtroepen’ expliciet worden gemaakt. Veronderstellen dat mensen willen/kunnen, is niet meer voldoende, het moet ze individueel gevraagd worden. Daarom wordt allereerst een lijst van hulptroepen opgesteld. Vervolgens wordt – zoveel als redelijk mogelijk is – al concreet vastgelegd: wat voor soort taken (koken, wandelen etc.) wanneer (bijvoorbeeld elke woensdag beschikbaar), waar (bijvoorbeeld alleen op dát huis), voor hoe lang (bijvoorbeeld niet meer dan 4 keer): medewerkers van andere locaties, kantoormedewerkers, vrijwilligers, verwanten kunnen worden ingezet.
NB: Uit ervaring weten we nu dat mensen die zich eerder aangeboden hebben, zich soms terugtrekken als puntje bij paaltje komt. Dan denk je dat je het geregeld hebt… maar dat is dus niet zo.
b) Vaccinatie cliënten kan altijd doorgaan (ook bij pieken bemannen – prikschil + administratieve ondersteuning)
c) Cliënten kunnen altijd getest worden (ook bij pieken bemannen – testschil)
d) Voorraad PBM en andere hulpmiddelen is voldoende.
Actie: Impactteam van de locatie

e. Verleiden tot – en afspraken over inzet van verwanten, vrijwilligers etc.
a) ‘Stel de locatie verder open’, zodat geïnteresseerden – waaronder ook verwanten, vrijwilligers – kennis kunnen maken met de levende gemeenschap en de leuke activiteiten en bijzondere zorg die daar geboden wordt. Bekend maakt bemind… en vroegtijdige verbreding van het netwerk van cliënten door geïnteresseerden ook te betrekken bij de ‘leuke dingen’, maakt het makkelijker door te stromen en mee te doen als het crisis is. Naar toe werken: Elke cliënt heeft in 2023 een persoonlijke buddy, waarmee hij/zij leuke dingen doet. Dit kan een verwant, vrijwilliger of iemand uit het netwerk van de cliënt zijn. NB: Signaal vanuit KansPlus is, dat verwanten aangeven geen plek te voelen op de locatie (niet welkom te zijn om mee te doen).
b) Voert het gesprek met de lokale cliëntenraad over beoogde crisisinzet van verwanten en vormen van afstemming en communicatie daarover met verwanten.
c) Voert het gesprek met de COR over werkdruk en werklast, bevorderen houding van medewerkers over samenwerking met verwanten, vrijwilligers en andere derden.
Actie: Instellingsleiders

f. Samenwerking andere zorgaanbieders en organisaties
a) lokale samenwerking met andere zorgaanbieders intensiveren (Ronaz)
b) Cohort-afdelingen of locaties (afstemmen GGZ, asielzoekercentra, maatschappelijke opvang, beschermd wonen)
Actie: Corona-Preventie-Team

g. Evalueren om te leren en beleid bij te stellen
a) Na iedere uitbraak/ gebeurtenis: evalueren met bewoners, verwanten en medewerkers. Leerpunten noteren en doorvoeren in beleid.
Actie: Impactteam van de locatie

h. Nazorg
Ondersteuning aanbieden aan medewerkers en bewoners in crisistijd. Oog hebben voor emoties en de impact van bepaalde zaken.
Actie: Impactteam van de locatie

Wie Welke actie
Corona Preventie Team Organisatie van preventie-crisismanagement
Het Corona-Preventie-Team uit te breiden met een of twee andere disciplines.
Voortgang: januari 2023: gereed.
Eigen testfaciliteiten
Op Scorlewald en Rozemarijn is ervaring opgedaan met het uitvoeren van eigen PCR-snel-testen. VGN en Actiz zijn bezig de mogelijkheden van deze tests ook bij andere laboratoria geregeld te krijgen, waardoor straks mogelijk ook andere locaties van de Raphaëlstichting zelf PCR-snel-testen kunnen afnemen.
Voortgang: Wachten op bericht vanuit VGN
Draagvlak voor maatregelen, desinformatie en misinformatie
Moreel beraad blijven aanbieden
Voortgang: Doorlopend beschikbaar, team begeleiders moreel beraad staat paraat
Kwaliteitseisen minimale zorg
De minimale kwaliteitseisen zijn gestoeld op de basiselementen van kwaliteit van leven voor ieder mens ten tijde van een pandemie en aangevuld met een aantal elementen rekening houdend met de diversiteit van de mensen met een beperking:
a) Het zorgdragen voor zuurstof.
b) Zorgdragen voor voeding en vocht (rekening houdend met bijzonderheden).
c) Aanreiken/toedienen van medicatie.
d) Verpleegtechnische handelingen uitvoeren.
e) Assistentie bij toiletgang, incontinentie.
f) Lichamelijke verzorging.
g) Bieden van noodzakelijke dag- en nachtstructuur.
h) Bieden van basisveiligheid middels noodzakelijke nabijheid.
i) Risico’s uit Risico-inventarisatie ECD.
j) Aanvullingen in overleg met cliënt/verwant.
Voortgang: Gereed
Samenwerking andere zorgaanbieders en organisaties
a) lokale samenwerking met andere zorgaanbieders intensiveren (Ronaz)
b) Cohort-afdelingen of locaties (afstemmen GGZ, asielzoekercentra, maatschappelijke opvang, beschermd wonen)
Voortgang: Doorlopend
Coördinator/ Woonhuisleider/ Persoonlijk begeleiders Gesprek over minimale zorg met cliënten en naasten
Doel in kaart brengen en vastleggen:

  • Hoe ziet de noodzakelijke/minimale zorg er per cliënt en vervolgens per woning uit?
  • In kaart hebben welke verwanten of mensen uit netwerk als hulptroepen kunnen worden ingezet op de locatie, of bereid zijn de eigen verwant tijdelijk in huis te nemen.
  • Mogelijk maken dat verwanten/netwerk ook kunnen helpen bij de zorg aan andere cliënten, dan hun eigen verwant.

Aangenomen dat:

  • Locaties reeds eigen crisisplannen hebben.
  • Woongroepen reeds werken met overdrachtsmappen/inwerkmappen op groepsniveau, zodat professionals (ook invallers van uitzendbureau of andere zorgorganisatie bijvoorbeeld) de groep kunnen draaien
  • Risico’s per cliënt al goed in het ECD staan.
  • Er ook in fase 3 altijd een professional aanwezig is op een woongroep (of te raadplegen), en inzet van verwanten/netwerk dus gaat over ondersteunende taken (in opdracht en onder verantwoordelijkheid van professional).

1. Coördinator/Woonhuisleider zorgt dat PB’ers:

  • a. Per cliënt de checklist basiszorg invullen.
  • b. PB’ers de checklist laat aanvullen/controleren door verwanten en vervolgens opslaat als document in het ECD.
  • c. PB’ers aan verwanten vragen of en zo ja hoe zij een rol kunnen spelen bij een crisis zoals fase 3 (alternatief is dit bijvoorbeeld op een verwantenavond te inventariseren). Belangrijk hierbij op te merken: er mag geen sprake zijn van dwang, verwanten móeten niks…

2. Coördinator/Woonhuisleider schrijft een crisisdraaiboek voor de eigen woning of woongroep. Dit crisisdraaiboek is ingedeeld per dagdeel (ochtend, middag, avond) en geeft zowel de invallende professional als de extra helpende handen van verwanten/netwerk of vrijwilligers houvast. Het crisisdraaiboek bevat tenminste:

  • a. Per woongroep: Wanneer (per dagdeel), Wie (welke cliënten), Hoe (op welke manier), Wat (welke noodzakelijke zorg) moeten ontvangen. Dit wordt gebaseerd op informatie uit de checklists basiszorg van cliënten.
  • b. Lijst beschikbare hulptroepen (naam, telefoonnummer, wanneer beschikbaar etc.)
  • c. Optioneel als van toegevoegde waarde: uitgewerkte looplijsten per dagdeel.

Voortgang: maart 2023: Verschillend opgepakt door locaties. Onderwerp in latere fase (of in andere context) opnieuw oppakken.

Impactteams Rondom het testen/vaccineren willen wij:
a) Verwanten meer betrekken (shared decision making + feitelijke hulp)
b) Zorgen dat verpleegkundigen geen ‘boeman’ worden voor cliënten (niet eigen cliënten prikken bijvoorbeeld)
c) Randvoorwaarden verder professionaliseren (zorgen voor aanwezigheid juiste vertrouwde personen bv)
d) Kaders afspreken die kunnen helpen bij maatwerk
e) Infectiepreventie toevoegen aan het zorgplan, waar het maatwerk voor die client staat beschreven: wel of niet testen en hoe? wel of geen vaccinaties? beleid bij het hebben van een infectie: wensen ten aanzien van de behandeling en wensen ten aanzien van richtlijnen volgen (bijv isolatie mogelijk?)
Voortgang: Loopt op locaties.
Concreet maken crisisplan (bezetting), hulptroepen en randvoorwaarden
a) Crisis-/prioriteitenplan van de locatie is concreet/operationeel (maatregelen en acties zijn aan de praktijk getoetst). Hierin is ook opgenomen wat de minimale bezetting is per cliëntgroep, uitgaande van de eerdergenoemde ‘kwaliteitseisen minimale zorg’. Houd hierbij rekening met jobcarving (welke taken kunnen ook door onervaren krachten gedaan worden).
b) Regelen en borgen dat impliciete afspraken met ‘noodtroepen’ expliciet worden gemaakt. Veronderstellen dat mensen willen/kunnen, is niet meer voldoende, het moet ze individueel gevraagd worden. Daarom wordt allereerst een lijst van hulptroepen opgesteld. Vervolgens wordt – zoveel als redelijk mogelijk is – al concreet vastgelegd: wat voor soort taken (koken, wandelen etc.) wanneer (bijvoorbeeld elke woensdag beschikbaar), waar (bijvoorbeeld alleen op dát huis), voor hoe lang (bijvoorbeeld niet meer dan 4 keer): medewerkers van andere locaties, kantoormedewerkers, vrijwilligers, verwanten kunnen worden ingezet.
NB: Uit ervaring weten we nu dat mensen die zich eerder aangeboden hebben, zich soms terugtrekken als puntje bij paaltje komt. Dan denk je dat je het geregeld hebt… maar dat is dus niet zo.
c) Vaccinatie cliënten kan altijd doorgaan (ook bij pieken bemannen – prikschil + administratieve ondersteuning)
d) Cliënten kunnen altijd getest worden (ook bij pieken bemannen – testschil)
e) Voorraad PBM en andere hulpmiddelen is voldoende.
Voortgang: Loopt, voortgang op locaties is niet helemaal in beeld en is verschillend
Evalueren om te leren en beleid bij te stellen
a) Na iedere uitbraak/ gebeurtenis: evalueren met bewoners, verwanten en medewerkers. Leerpunten noteren en doorvoeren in beleid.
Voortgang: Doorlopend
Nazorg
Ondersteuning aanbieden aan medewerkers en bewoners in crisistijd. Oog hebben voor emoties en de impact van bepaalde zaken.
Voortgang: Doorlopend
Instellingsleiders Verleiden tot – en afspraken over inzet van verwanten, vrijwilligers etc.
a) ‘Stel de locatie verder open’, zodat geïnteresseerden – waaronder ook verwanten, vrijwilligers – kennis kunnen maken met de levende gemeenschap en de leuke activiteiten en bijzondere zorg die daar geboden wordt. Bekend maakt bemind… en vroegtijdige verbreding van het netwerk van cliënten door geïnteresseerden ook te betrekken bij de ‘leuke dingen’, maakt het makkelijker door te stromen en mee te doen als het crisis is. Naar toe werken: Elke cliënt heeft eind 2022 een persoonlijke buddy, waarmee hij/zij leuke dingen doet. Dit kan een verwant, vrijwilliger of iemand uit het netwerk van de cliënt zijn. NB: Signaal vanuit KansPlus is, dat verwanten aangeven geen plek te voelen op de locatie (niet welkom te zijn om mee te doen).
b) Voert het gesprek met de lokale cliëntenraad over beoogde crisisinzet van verwanten en vormen van afstemming en communicatie daarover met verwanten.
c) Voert het gesprek met de COR over werkdruk en werklast, bevorderen houding van medewerkers over samenwerking met verwanten, vrijwilligers en andere derden.
Voortgang: Loopt, voortgang op locaties is verschillend
Commissie Ethiek en Wzd-functionarissen Verzet en toepassen dwang bij testen of vaccineren cliënten
Voortgang: Klaar: inmiddels is uitgewerkt hoe om te gaan met: Verzet en toepassen dwang bij testen of vaccineren cliënten
HR (COR/OR bij betrekken) Voorwaarden scheppen voor bevorderen vitaliteit medewerkers op de locaties. Hierbij kan gedacht worden aan: gezond roosteren, niet 24/7 oproepbaar zijn, flexpool, periodiek evalueren, nazorg, influco, gezonde leefstijl (sporten, voeding), coaching etc.. Een idee kan zijn aan medewerkers zelf te vragen waar zij behoefte aan hebben (bijvoorbeeld tijdens een medewerkerstevredenheidsonderzoek).
Voortgang:HR heeft onderzoek eerste inventarisatie gedaan en een voorstel geschreven. Dit geeft handvatten om hiermee aan de slag te gaan.
Meer hulptroepen mobiliseren door jobcarving,
waardoor simpeler taken ook door derden kunnen worden uitgevoerd.
Voortgang: najaar 2022: HR heeft onderzoek gedaan en een voorstel geschreven. Dit geeft handvatten om hiermee aan de slag te gaan.
Kwaliteitsdienst Zelf vaccineren medewerkers
De afgelopen twee jaar bleek de GGD niet altijd in staat om snel medewerkers te vaccineren. Wij hebben onderzocht of de baten van een eigen vaccinatiestraat (sneller vaccineren medewerkers leidt tot minder uitval) opwegen tegen de kosten (inrichten eigen teststraat + administratieve rompslomp in koppeling met GGD).
Voortgang: Afgerond. De uitkomst van dit onderzoek (waarbij ook 6 andere zorgorganisaties zijn geraadpleegd) is dat een eigen vaccinatiestraat niet interessant is voor de Raphaëlstichting. De GGD is op dit moment voldoende op sterkte om te vaccineren.
Infectiepreventie op de kaart zetten
Wanneer het mogelijk is willen wij het accent verbreden van corona naar infectiepreventie in het algemeen. Professionalisering van de infectiepreventie zou voorts kunnen door:
a) Inrichting centraal infectiepreventieteam Raphaëlstichtingbreed (= breder dan alleen corona, komt bij uitbraken van een infectie in actie door te coördineren en adviseren (in overleg met GGD)
b) Scholing verzorgen voor medewerkers tot infectiespecialist/adviseur voor deelnamen aan het centrale infectiepreventieteam (momenteel worden 6 medewerkers, vertegenwoordigd door alle grote locaties, opgeleid tot Infectie Preventie Adviseur (IPA) via Carebe4).
c) Verstevigen infectiepreventieteams op de locaties (uitwerking beleid op locatieniveau, uitvoering richtlijnen en maatwerk bepalen). Belangrijk dat aan dit team ook gedragsdeskundige en teamleider deelnemen
d) Auditeren op infectiepreventie
e) (digitale)Scholing organiseren over infectiepreventie en bijbehorende hygiënemaatregelen.
f) Bij het opzetten van de nieuwe infectiepreventiestructuur gebruik maken van expertise Vilans of SWIPEprotocol
g) Infectiepreventie (persoonlijke hygiëne) ook een plek geven in de individuele zorgplannen van cliënten.
Voortgang: Loopt volgens planning
Vastgoedmanager Infectiepreventie meenemen bij vastgoed
Bij nieuwbouw, verbouw of renovatie wordt infectiepreventie meegenomen, zodat niet achteraf onnodige kosten gemaakt hoeven te worden om dit alsnog te realiseren. Denk hierbij bijvoorbeeld aan ventilatie, eigen sanitair indien mogelijk etc.
Voortgang: Loopt
Artsen en medische diensten Lokale medische samenwerking
In het kader van lokale samenwerking is het belangrijk dat er afspraken worden gemaakt met de artsen en verpleging over hoe de medische zorg wordt gecontinueerd tijdens een crisisperiode en hoe dit wordt vastgelegd. En het is wenselijk dat noodplannen gedeeld worden met collega-organisaties én huisartsen zodat men tijdig met elkaar kan af stemmen en elkaar tijdig weet te vinden. Deze afstemming is zorgbreed, inclusief kleinschalige zorg en welzijnspartners.
Voortgang: Doorlopend
De coördinatie van de coronapreventie en crisisbeheersing is belegd bij:
a. Het Corona-Preventie-Team van de Raphaëlstichting
b. De Impactteams op elke hoofdlocatie

a. Corona-Preventie-Team
Doel:
• Het Corona-Preventie-Team van de Raphaëlstichting stelt zich ten doel regie te voeren door de locaties van voor hen relevante en actuele informatie te voorzien (bijvoorbeeld heldere beleidskaders te verstrekken), teneinde de veiligheid van cliënten en medewerkers te waarborgen en de zorgverlening aan de cliënten ten tijde van een besmetting zo goed mogelijk te laten verlopen.

Bevoegdheid:
• Het Corona-Preventie-Team is bevoegd om zelfstandig te besluiten over zaken die de Raphaëlstichting aangaan. Het bestuur (welke ook deel uitmaakt van het Corona-Preventie-Team) is eindverantwoordelijk voor de beslissingen die genomen worden.

Taken:
• Periodiek komt het Corona-Preventie-Team bij elkaar om een vinger aan de pols te houden, de actuele stand van zaken te bespreken en af te stemmen welke acties nodig zijn.
• De lokale Impactteams te ondersteunen middels advisering bij het lokaal regie voeren bij een corona besmetting van cliënten of medewerkers. Dit kan zich o.a. uiten in advisering bij besluiten over isolatie, quarantaine, bezoekregeling, logeren, dagbesteding, bijeenkomsten etc.
• Aan te sluiten bij landelijke- en regionale overlegvormen (RONAZ, GGD etc)
• Communicatie verzorgen aan belanghebbenden van de Raphaëlstichting (medewerkers, cliënten, verwanten) op de website of intranet.
• Monitoring van afgenomen tests en besmettingen cliënten en medewerkers van de Raphaëlstichting.
• Monitoren aantal en status besmette cliënten
• Monitoren personele bezetting en aantal en status besmette medewerkers
• Monitoring van randvoorwaarden (denk aan beschikbaarheid PBM, crisisplaatsen etc.)
• Overheidsbeleid (RIVM, IGJ, Ministerie) en richtlijnen van belangenverenigingen (VGN, Actiz etc.) te vertalen naar werkbaar beleid (kaders) voor de locaties van de Raphaëlstichting.

Deelnemers:
• Bestuur, AVG/SOG, Beleidsmedewerker Zorg & Kwaliteit, HR (incl. ARBO), Communicatie, Inkoop (wanneer relevant), Gedragsdeskundige/Psycholoog

b. Impactteams
Doel:
Iedere locatie heeft zolang de coronacrisis duurt een actief Impactteam met een tweeledig doel:
• Lokaal regie te voeren bij een corona besmetting van cliënten of medewerkers. Dit teneinde de veiligheid van cliënten en medewerkers te waarborgen en de zorgverlening aan de cliënten ten tijde van een besmetting zo goed mogelijk te laten verlopen.
• Het implementeren en monitoren van de verschillende vormen van maatwerk op de eigen locatie teneinde naar omstandigheden de best passende zorg en begeleiding te bieden aan cliënten. In andere woorden: het vertalen van het Raphaëlstichtingbeleid (kaders) naar de concrete situaties/context(en) op de eigen locatie en de implementatie en handhaving daarvan.

Bevoegdheid:
• Het Impactteam is bevoegd en in staat om zelfstandig te besluiten over zaken die de eigen locatie aangaan. De instellingsleider (welke ook deel uitmaakt van het Impactteam) is eindverantwoordelijk voor de beslissingen die genomen worden.

Taken:
• Periodiek komt het Impactteam bij elkaar om een vinger aan de pols te houden, de actuele stand van zaken te bespreken en af te stemmen welke acties nodig zijn. Nieuw of gewijzigde beleidskaders van de Raphaëlstichting worden geïmplementeerd en/of vertaald naar concreet beleid voor de eigen locatie.
• Bij een daadwerkelijke besmettingen verzorgt het impactteam de regie. Hierbij moet gedacht worden aan:
a. Verbinding met het Corona-Preventie-Team van de Raphaëlstichting verzorgen.
b. Besluiten over isolatie en/of quarantaine
c. Communicatie verzorgen aan belanghebbenden (medewerkers, cliënten, verwanten, instanties zoals de GGD etc.).
d. Monitoren medische status van zieke cliënten.
e. Voldoende bezetting bewaken (roosters etc.).
f. Medewerkers coachen (vraagbaak, geruststellen, begeleiden, adviseren etc.).
g. Besluiten nemen over bezoekregeling, logeren, dagbesteding, bijeenkomsten etc.
h. Verbinding verzorgen met de verschillende woonhuizen/werkplaatsen en bewaken dat alle betrokkenen (verwanten, cliënten, medewerkers) ook daadwerkelijk betrokken worden bij (ingrijpende) beslissingen binnen de driehoek.
i. Verwantenmanagement: verwachtingen managen, maatwerk

Leidende principes:
Het is belangrijk dat het Impactteam goede voeling heeft met de concrete verschillende situaties op de locaties en de context waarbinnen alle belanghebbenden daarin acteren. Beleidsontwikkeling en implementatie daarvan worden dan ook:
• altijd multidisciplinair gedaan;
• waarbij zowel het cliëntperspectief, medewerkersperspectief en verwantperspectief altijd worden meegewogen. (hierbij moet ook gedacht worden aan tijdig overleg met cliëntenraad, bewonersraad, verwantenraad en ondernemingsraad);
• Zoveel mogelijk maatwerk wordt geleverd.

Deelnemers:
• Instellingsleider, Arts van de locatie, Gedragsdeskundige of een zorginhoudelijk coördinator of beleidsmedewerker
• Optioneel aangevuld met andere disciplines, zoals: Arbo/Preventiemedewerker, Facilitaire dienst, Verpleegkundige, Ervaringsdeskundigen (teamleider etc.), Aandachtsfunctionaris, HR-medewerker.

Ook de overheid bereid zich voor: We leven samen met ziekteverwekkers in een complexe omgeving. Die omgeving en ziekteverwekkers veranderen continu en dat maakt ons kwetsbaar. We moeten er rekening mee houden dat er ineens een nieuwe infectieziekte opkomt. We willen daar zo goed mogelijk op reageren. Zodat de maatschappij zo min mogelijk ontregeld raakt en de effecten op het maatschappelijk welzijn en de economie zo veel mogelijk beperkt blijven. Pandemisch paraat zijn omvat meer dan het beperken van ziekte en sterfte.

Meer informatie: Beleidsagenda Pandemische Paraatheid.


Terug naar vorige pagina