Terug naar vorige pagina

Wmcz

Wettelijke basis voor inspraak en medezeggenschap
Bij de Raphaëlstichting werken we vanuit een antroposofische mensvisie. Centraal hierbij staan de gelijkwaardigheid tussen begeleider en cliënt. We leggen het accent op kwaliteiten, talenten, wensen en mogelijkheden. In wederzijdse afhankelijkheid brengen we potenties tot ontwikkeling.

Ieder is zelf verantwoordelijk voor het eigen leven. Het hangt van iemands draagkracht af in hoeverre deze verantwoordelijkheid alleen gedragen kan worden. Soms is er uitdrukkelijke behoefte aan ondersteuning. Wij willen deze ondersteuning bieden in de vorm die door de ander gewild wordt. Inspraak en medezeggenschap vanuit de cliënt zijn hierbij erg belangrijk.

De Wet Medezeggenschap Cliënten Zorginstellingen (Wmcz2018) regelt de medezeggenschap van cliënten van zorginstellingen. Deze wet is sinds 1 januari 2020 van kracht. De Wmcz is de wettelijke basis voor de ondersteuning van cliëntenraden en een waardevolle basis voor zeggenschap en medezeggenschap van cliënten en hun vertegenwoordigers. Een nieuw onderdeel van deze wet is een artikel over inspraak. Inspraak is een van de manieren waarmee mensen invloed kunnen houden op hun dagelijkse leven als zij verblijven binnen een zorgorganisatie. Door inspraak als belangrijk onderdeel van de wet te maken geeft de overheid aan dat alle burgers moeten kunnen beslissen over de inrichting van hun eigen leven, ook als zij langdurig in een zorgorganisatie als de onze verblijven.

Bij inspraak kun je aan veel soortgelijke begrippen denken. Bijvoorbeeld in contact staan, meepraten en raadpleging. De bedoeling van inspraak is vooral dat de organisatie en instellingen, cliëntenraden en cliënten voortdurend met elkaar in contact staan. Op deze manier kunnen we ervoor zorgen dat cliënten en naasten hun wensen kunnen aangeven, kunnen meepraten en meedenken. Afgelopen jaar hebben we bij de instellingen van de Raphaëlstichting grote stappen gemaakt op dit onderwerp.

Visie
We hebben samen met cliënten, verwanten en medewerkers een visie vastgesteld op de thema’s inspraak, zeggenschap en medezeggenschap. U kunt deze vinden op onze website. Deze visie geeft een basis voor het doorontwikkelen van inspraak, zeggenschap en medezeggenschap op centraal en lokaal niveau.

Deelraad cliënten en deelraad verwanten
We vinden dat cliënten zoveel mogelijk zelf de mogelijkheid moeten krijgen om uitvoering te geven aan medezeggenschap; waar nodig met ondersteuning. Daar waar cliënten zichzelf niet kunnen vertegenwoordigen, worden zij vertegenwoordigd door verwanten. Maar altijd is het cliëntenperspectief leidend.

Daarom hebben we op basis van advies en instemming van de centrale cliëntenraad, gekozen voor een cliëntenraad op centraal- en instellingsniveau, die bestaat uit twee deelraden; een deelraad die bestaat uit cliënten en een deelraad die bestaat uit verwanten, die apart van elkaar onderwerpen behandelen, maar daarin ook gezamenlijk afstemmen m.b.t. het proces van adviseren en instemmen. Beweegreden voor de twee deelraden is dat ervaring heeft geleerd dat zeggenschap veel meer oplevert als met name cliënten onderwerpen behandelen die voor hen begrijpelijk en relevant zijn en waarbij zij veiligheid en vertrouwen ervaren om zaken in te brengen.

De samenwerking tussen de beide deelraden en het bestuur hebben we vastgelegd in een medezeggenschapsreglement die als voorbeeld dient voor samenwerking van de lokale raden en de instellingsleiders. Op sommige instellingen is dat al zo geregeld, bij anderen nog niet.

Voor een optimaal proces van advies en instemming heeft de deelraad cliënten een “dartbord” gemaakt waarop zij voor allerlei onderwerpen hebben bepaald of zij enkel geïnformeerd willen worden of ook advies en instemming willen geven. Met deze werkwijze wordt beoogd meer invloed uit te kunnen oefenen op onderwerpen die cliënten het meest raakt. Onderwerpen die verder van hen af staan, zoals een financiële jaarrekening, laten zij liever over aan de deelraad verwanten. Het dartboard wordt na een jaar geëvalueerd en kan op ieder moment op vraag van de deelraad aangepast worden.

Stuurgroep
Er is een stuurgroep ingesteld met het doel inspraak en medezeggenschap binnen de organisatie en instellingen nog verder te vergroten. Zij hebben zich in 2021 voornamelijk gericht op het medezeggenschapsreglement en scholingen. Het komende jaar gaan zij zich nog verder richten op bewustwording en scholing. Zo wordt er in 2022 o.a. een dag van de medezeggenschap georganiseerd. Ook geven zij sturing aan de medezeggenschap op lokaal niveau, bij de instellingen.

Alle instellingen zijn hun cliëntenraden daar waar nodig aan het omvormen tot een deelraad met cliënten en een deelraad met verwanten. Er zijn locaties waar juist nog verwanten gezocht moeten worden of juist andersom. Het lukt ook nog niet overal. Daar waar het wel lukt wordt verder geprofessionaliseerd door rollen, taken en verwachtingen van de deelnemers te omschrijven en vast te leggen in het medezeggenschapsreglement op lokaal niveau.

Om medewerkers te inspireren is er een intranetpagina gemaakt waar informatie te vinden is over het onderwerp en diverse instrumenten staan om inspraak binnen de instellingen te bevorderen.

Een greep uit wat er gebeurt bij de instellingen:

Breidablick
Bij Breidablick is veel geïnvesteerd in de (mede)zeggenschap en het meedoen van de bewoners. Er wordt op alle mogelijke manieren uiting aan geven. Bewoners worden actief betrokken in een verbindingsgroep en diverse proeftuintjes van het project “Blick op Vooruit”. Ook is de deelraad cliënten meermaals betrokken bij de omgang met de maatregelen. Ook de voorstelling KleurRijk draaide volledig om de verhalen en de levens van cliënten.
De aandachtsfunctionaris medezeggenschap onderhoudt met alle locaties contact over het houden van cliëntvergaderingen. De meeste locaties hebben vaste medewerkers die deze vergaderingen begeleiden, en de aandachtsfunctionaris coacht en begeleidt hen waar nodig. Er wordt gewerkt aan een speciale taakstelling m.b.t. inspraak en (mede)zeggenschap bij iedere locatie, waarvoor het doel is een medewerker te faciliteren, in tijd en ook in scholing /training. In 2022 wordt dit verder ontwikkeld en bij alle locaties geïmplementeerd.
De directie heeft minimaal eens per maand overleg met de deelraad cliënten en neemt daarbij de cliënten mee in de onderwerpen die spelen. Dit lukt goed, mede dankzij de goede begeleiding van de deelraad cliënten en de inzet van cliënten zelf. Voor het vereenvoudigd aanleveren van stukken is meestal niet voldoende tijd/ capaciteit. Dit wordt ondervangen door zaken mondeling in eenvoudige taal te vertellen.
Het betrekken van minder mondige cliënten bij onderwerpen die spelen is een uitdaging. Ook het organiseren van inspraak op locaties waar de meeste cliënten niet spreken is iets waarin Breidablick nog kan groeien. Scholing en bewustwording van medewerkers kan op dit punt winst opleveren.
De cliëntenraad van Breidablick is eind 2021 gestopt door interne samenwerkingsproblemen. Vanuit de instelling is bemiddeling aangeboden en dit heeft ertoe geleid dat de cliëntenraad heeft besloten zichzelf te willen vernieuwen. In 2022 zal een nieuwe cliëntenraad aantreden.

Scorlewald
Bij Scorlewald heeft de cliëntenraad altijd bestaan uit cliënten en verwanten en is dit jaar ingestemd om naar voorbeeld van het medezeggenschapsreglement van de Raphaëlstichting ook te gaan werken met een deelraad cliënten en een deelraad verwanten. Dit sluit aan bij de behoefte om het gesprek te verbeteren tussen instellingsleiding en cliënten, het verbeteren van de informatievoorziening en het verbeteren van het gesprek tussen de instellingsleiding en de verwanten.
Daarnaast worden medewerkers van de locaties geschoold (d.m.v. aanbod Raad op Maat) in het professioneel begeleiden van de locatievergadering.

Rudolf Steiner Zorg
Door corona is de medezeggenschap in 2021 minder uit de verf gekomen dan gewenst en noodzakelijk is. De eerste helft van 2021 is de cliëntenraad door corona niet bijeengeweest, ook niet digitaal omdat de leden van de cliëntenraad niet op deze wijze wilden overleggen. Om de inbreng van de cliëntenraad te versterken is in het najaar in overleg met de cliëntenraad een nieuwe samenwerkingsovereenkomst gesloten, die meer en beter aansluit bij de eisen van deze tijd. Achteraf blijkt dat deze niet is opgesteld n.a.v. beleid van de Raphaëlstichting en daarom zal deze samenwerkingsovereenkomst in 2022 omgevormd worden naar een medezeggenschapsreglement.

Rozemarijn
De verwantenraad bestond in 2021 alleen nog uit één verwant. Zij heeft in samenwerking met het LSR onderzocht hoe de verwantenraad versterkt kon worden en omgevormd kan gaan worden tot een deelraad cliënten en een deelraad verwanten. Hierbij zijn nog twee ouders aangesloten die wilden meedenken. Helaas heeft dit nog geen gewenst resultaat wat mede ook komt door de formele benaderingswijze van het LSR dat niet goed bevalt.
Vooral de betrokkenheid met Rozemarijn als gehele organisatie is voor de verwantenraad lastig. Er is veel betrokkenheid van ouders bij de plek waar hun zoon of dochter woont of werkt maar het overzicht voor het geheel ontbreekt.
Met betrekking tot de toekomst van het wonen op Ferm en de verbouwingsplannen zijn er per woongroep informatieavonden gehouden om ouders en bewoners te informeren en inspraak te organiseren.
Het lukt niet om de formele afspraken rondom medezeggenschap na te komen omdat daar op dit moment de draagkracht bij de verwantenraad niet voor is.

Queeste
Er is binnen Queeste een initiatief gestart voor het proactief inzetten van medezeggenschap van cliënten. Door de coronaperiode heeft dit vertraging opgelopen. Dit wordt in 2022 verder opgepakt. Tijdens de evaluatiegesprekken worden cliënten uitgenodigd door middel van vragen om aan te geven hoe zij de zorg ervaren en wat zij eventueel anders zouden willen.

Novalishoeve
Bij de Novalishoeve is al jaren een goed functionerende cliëntenraad actief. In 2021 is deze echter niet verder geformaliseerd naar beleid van de Raphaëlstichting. De cliëntenraad bestond de afgelopen jaren altijd uit cliënten die gebruik maakten van de 24-uurszorg. In verband met de continue afstemming rondom de coronamaatregelen, is er besloten een afvaardiging van cliënten van het wonen, de dagbesteding en de ambulante zorg te benoemen als cliëntenraad. Door deze wijziging is het ook passender dat er een coach aangesteld wordt voor de begeleiding van deze raad. In 2022 zal deze aangesteld worden en zal de raad ook formeel ingericht worden met een medezeggenschapsreglement naar beleid van de Raphaëlstichting.
Vanuit de lokale cliëntenraad is één cliënt actief betrokken bij de centrale cliëntenraad. Afgelopen jaar is hij onder andere betrokken geweest bij het aanstellen van de nieuwe bestuurder van de Raphaëlstichting en heeft hij deelgenomen aan het reflectiegesprek over het kwaliteitsrapport.

Noorderhoeve
Rondom de fusie met de Raphaëlstichting was het noodzakelijk om de formele raden te betrekken bij het besluitvormingsproces. De cliëntenraad, die in 2021 nog bestaat uit cliënten, is meegenomen bij het besluitvormingsproces. Tevens is er een start gemaakt met het instellen van een deelraad verwanten, welke in 2022 formeel zal moeten worden ingericht en aangehaakt zal worden bij de centrale cliëntenraad van de Raphaëlstichting.
Door de fusie zal ook de formele kant van de cliëntenraad opnieuw vormgegeven moeten worden in 2022.

Iambe
Bij Iambe is al jaren een cliëntenraad actief die bestaat uit cliënten. In 2021 is een begin gemaakt met het instellen van een deelraad verwanten. Twee ouders waren bereid om in te stappen en de verwachting is dat in 2022 een derde ouder aan zal sluiten. In 2021 heeft de deelraad cliënten zich bemoeid met het proces rondom een nieuwe locatie voor de Textielwerkplaats. Ook is er input gegeven aan de huisregels. Bij de oprichting van de deelraad verwanten klonk de behoefte van een soort van periodieke nieuwsbrief waarmee men aan de slag is gegaan.
Er is een bewaarkaart gemaakt waarop de onderwerpen staan waar de deelraad cliënten toestemming of advies over kunnen geven. Die wordt als leidraad bij de overleggen gebruikt. De beide deelraden komen in 2022 bij elkaar om dit met elkaar af te gaan stemmen.
Op individueel niveau is er zeggenschap geregeld tijdens de evaluatiemomenten. En is er altijd de mentor om specifiek aandacht te vragen voor onderwerpen die aandacht verdienen.

Midgard
In verschillende projectgroepen worden cliënten en medewerkers betrokken. De cliëntenraad wordt uitgenodigd en neemt net als de Ondernemingsraad deel aan de project/klankbordgroepen. Denk hierbij aan project dagbesteding, huisvesting, verbouw/nieuwbouw. Overleg momenten vinden maandelijks plaats met de cliëntenraad. De deelraad cliënten en deelraad verwanten zien en spreken elkaar eens per zes weken. Middels (picto)agendapunten worden belangrijke onderwerpen besproken. Inclusie van deze over het algemeen niet sprekende cliënten kan het komende jaar op het gebied van communicatie verder ontwikkeld worden.

 


Terug naar vorige pagina