‘Beelden uit de praktijk’ – kwaliteit gespiegeld

“De objectieve spiegel die je wordt voorgehouden is echt bedoeld om je als team beter te maken.”

Els is begeleider op een woongroep op Rozemarijn in Haarlem, waar jongeren met een ernstig meervoudige beperking wonen. Het team deed onlangs mee aan ‘Beelden uit de Praktijk’. Dit observatieonderzoek – waarbij de focus vooral ligt op de interactie tussen medewerker en zorgvrager –  is gebaseerd op ‘Beelden van Kwaliteit’ die door Prof. Hans Reinders is ontwikkeld. De Raphaëlstichting was bij de ontwikkeling hiervan nauw betrokken (zie de toelichting onderaan).
“Als je de observaties zo letterlijk in het verslag terugleest, denk je: fijn dat dat zo kan en dat die aandacht die we willen geven er in tijden van verhoogde werkdruk, toch niet onder lijdt.”


Was er een specifieke reden om aan Beelden uit de Praktijk mee te doen?

Els: “Niet echt. Het team zag het meedoen als een goede gelegenheid om een kwaliteitsslag te maken. Voor onszelf en voor de jongeren natuurlijk.
We hadden geen speciefieke vraag, maar waren gewoon benieuwd hoe er van buitenaf zou worden gekeken naar hoe het er bij ons aan toe gaat.
Degene die een viertal dagdelen bij ons is komen kijken was een lid van de werkgroep Beelden uit de Praktijk. Zij zat stil te observeren en te schrijven en stelde af en toe een vraag om een en ander te verduidelijken.
Dat is wel een aparte ervaring trouwens. In het begin heb je heel erg in de gaten dat iemand mee zit te kijken, maar op een gegeven moment vergeet je dat ook weer en ben je gewoon aan het werk zoals je dat altijd doet.”

Trots
“Het definitieve verslag – de beschreven beelden uit de praktijk dus – werd naar alle teamleden gestuurd. Wij hebben het onderling besproken. Grappig om te merken dat je jezelf in de beelden herkent, ook al worden de namen veranderd.
Het onderzoek kwam voor ons ook wel op een goed moment. We ervoeren het werk als behoorlijk pittig; er was wat onderbezetting en ziekte. Dan is het heel fijn om in het verslag te lezen dat we toch blijven doen wat we willen neerzetten.
Zo lazen we dat er gericht aandacht uitgaat naar de individuele jongere. En ook hoe er met hen gecommuniceerd wordt.

Een voorbeeldje. Ik las over mezelf terug dat toen ik ‘s ochtends op de kamer van één van de bewoners – die ik daarvoor al had verzorgd – terugkwam, zag dat hij inmiddels een filmpje op zijn iPad lag te kijken. En dat ik toen eerst aanklopte, mijn aanwezigheid kenbaar maakte en zei: “Ik zie dat je een filmpje aan het kijken bent. Ik zal je niet teveel storen; ondertussen zal ik je je medicatie geven.” Als je dat zo letterlijk terugleest, denk je: fijn dat dat zo kan en dat die aandacht in tijden dat er wat meer druk is, er toch niet onder lijdt.
Dat zagen we ook als rode lijn in de andere beschrijvingen. Daar waren we als team best trots op!

Na de bespreking met het team, volgde een bijeenkomst met een lid van de projectgroep Beelden uit de Praktijk, enkele medewerkers van andere locaties van de Raphaëlstichting en een ouder. Daar bespraken we sommige punten uit het verslag, bijvoorbeeld dat er duidelijk uit naar voren kwam dat – ondanks het feit dat onze jongeren niet verbaal kunnen communiceren – wij als medewerkers daar alert op zijn en de (non-verbale) communicatie die er wél is, goed oppakken.”

Meer wellness
“In grote lijnen was de boodschap: jullie zijn op de goede weg, versterk waar je mee bezig bent. Dat is natuurlijk wel leuk om te horen! Een aanbeveling was om het huis nog meer het huis van de jongeren te maken. Dat zit ‘m in kleine dingetjes. Voorheen konden mensen via een tussendeur bij ons binnenlopen. We hebben nu de oorspronkelijke buitendeur weer in ere hersteld. Je kan nu aanbellen als je binnen wilt komen. Zoals bij een ‘gewoon’ huis. Wij willen ook de badkamer (de plek waar deze jongeren het meest van genieten) gezelliger maken. Zodat er ook wat te voelen en te ruiken is. Het licht is sfeervoller, er zijn lekker grote handoeken. Meer ‘wellness’, minder functioneel.

In de agenda staat elke dag een naam van een jongere die, zoals wij dat noemen, ‘in het licht’ staat. We proberen dan te koken wat hij/zij lekker vindt, doen waar mogelijk een extra activiteit met die jongere, werken zoveel mogelijk aan de doelen en rapporteren daarop.
Er is al veel gedaan. We moeten het alleen nog in het verbeterplan zetten… dat waren we even vergeten. Na een half jaar wordt dit namelijk geëvalueerd.

Aanrader voor andere teams?

Zeker! Ook al zagen we er – toen het zover was – toch wat tegenop (je laat toch in je keukentje kijken). De objectieve spiegel die je wordt voorgehouden is echt bedoeld om je als team beter te maken. Daarom alleen al is het een waardevol instrument en zeker voor elk team aan te raden!”

 

 

* Beelden uit de Praktijk maakt zichtbaar wat er gebeurt tussen medewerker en zorgvrager in de dagelijkse praktijk op de eigen werkplek. Het brengt kwaliteit in beeld, daar waar het gebeurt.

Beelden uit de Praktijk is geïnspireerd op Beelden van Kwaliteit, een observatiemethode die is ontwikkeld door Professor Hans Reinders. De Raphaëlstichting is vanaf het eerste begin nauw bij de ontwikkeling hiervan betrokken geweest.
Beelden uit de Praktijk is een korter traject, waardoor meer teams de mogelijkheid hebben om deel te nemen.

Het observatieonderzoek van Beelden uit de Praktijk werkt als volgt. Naar aanleiding van een vraag vanuit een team, komt een speciaal opgeleide collega op een woongroep of werkplaats om te observeren. Niet om te beoordelen, maar om objectief situaties te beschrijven die het team laten zien hoe het in de praktijk gaat.
De beelden werken als een spiegel voor begeleiders en bieden de mogelijkheid om in de relatie tussen medewerker en zorgvragers de zorg te verbeteren.
De focus bij de observatie ligt vooral op de interactie, waarbij gekeken wordt naar de relatie, naar ontwikkeling en hoe er wordt ingegaan op eigen initiatief.

Voor meer informatie over Beelden uit de Praktijk, mail: beeldenuitdapraktijk@raphaelstichting.nl